İnsan gücünün yetersiz kaldığı her durumda makinelerden yardım alınır. Makineler ağır şartlarda, insan gücünün yetmediği ve insan hızının yeterli olmadığı durumlarda işi kolayca yapabilmeyi sağlamaktadır. Günlük hayatta pek içli dışlı olmasak da, inşaat, tersane, fabrika, taşıma işleri vb. sektörlerde iş makinelerine çok fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Peki bu mükemmel işleyişi ile iş makineleri nasıl çalışmakta gücünü nereden almaktadır bunu inceleyelim.
İş makinelerinden en çok iş yapmasına tanık olduğumuz vinçler, kamyonlar, asansör sistemleri gibi bir kol ve onu iten, yönlendiren küçük bir başka kol mekanizmasından oluşmaktadır. Motor sistemleri dışında temel hareket ve güç sağlayan kısımları hidrolik sistemlerdir. Hidrolik sistemler basit bir resim ile çalışma prensibi açıklanabilir ama insan hayatı için tehlikeli olabilecek durumları ortadan kaldırmak için resme bakmak yeterli değildir.
Pnömatik Sistemler; Teneffüs ettiğimiz atmosferden alınıp küçük bir hacme kuvvet uygulanarak doldurulan hava, sıkıştırılmış havadır. Balon şişirdiğimizde veya bisiklet lastiğine hava pompaladığımızda her zaman havayı sıkıştırırız. Birçok lastiğin veya balonun şişirilmesi kolay değildir, oldukça fazla kas enerjisi gerektirir.
Balon veya lastiğe sıkıştırılan hava, daha sonra dışarı çıkmak için gayret sarfedecektir. Küçük hacme zorla doldurulmasında kullanılan enerjisinin çoğunu depoladığı için, sadece böyle bir iş yapabilmektedir. Balon serbest bırakılırsa, depolanan enerjiden dolayı oda içinde dönecektir. Bu depolanan enerji, balonu bu şekilde hareket ettirerek iş yapmaktadır.
Yararlı iş yapabilmek için sıkıştırılmış hava içine depolanan enerjiyi kullanan herhangi bir sisteme Pnömatik Sistem denir. (Pneumatic-Pnömatik, Yunanca’da “rüzgar” veya “hava” kelimesinden alınmıştır.
Endüstride, atmosferik hava, motorla çevrilen ve Kompresör denen özel bir pompa ile sıkıştırılmaktadır. Kompresör, havayı hazne adı verilen mukavemeti yüksek bir depolama tankına doldurur. Motor, yapılan bu işte elektrik enerijisi kullanmıştır. Bu enerji kompresörü çalıştırmış ve enerjinin çoğu haznede sıkıştırılmış hava olarak depolanmıştır. Böylece yararlı iş yapacak tank dolusu enerjiye sahip olunmuştur.
Kullanım Alanları
Her gün sıkıştırılmış hava ile çalışan bir çok araç kullanıyoruz. Otomobildeki lastik, kompresörden alınacak sıkıştırılmış hava ile doldurulur. Bir garajda sıkıştırılmış hava ile çalışan matkap, otomobil lastiklerindeki somunları söküp sıkan takımlar, boya tabancaları gibi çeşitli havalı avadanlıklar bulunabilir. Sıkıştırılmış hava, yol tamiri ve bina inşa işlemleri için havalı matkaplarda (tabancalarda) kullanılır. Diş hekimleri sıkıştırılmış hava matkabını, dişleri yüksek hızda delmek için kullanırlar. Metrolardaki araların, şehirler arası ve şehir içi otobüslerin kapılan pnömatik kumandalıdır. Raylı araçlarda pnömatik frenlere çok rastlanır ve ticari araçların birçoğunun frenlerinde sıkıştırılmış havadan yararlanılır. Eski model motorlu araçlarda cam silecekleri de pnömatik kumandalıydı. Bazı modern motorlu araçlarda pnömatik süspansiyon sistemleri kullanılmaktadır.
Robotik, Makina Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, Elektronik Mühendisliği ve Kontrol Mühendisliği dallarının ortak çalışma alanıdır. Robotlar bir yazılım aracılığıyla yönetilen ve yararlı bir amaç için iş ve değer üreten karmaşık makinelerdir. Robotik bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de büyük ilgi görmektedir. Ülkemizde Robotik Mekatronik adı altında anılır. Üniversitelerimizde Mekatronik adıyla robotik bölümleri açılmakta, ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitimler verilmektedir.
“Robot kavramı ve uygulamaları”, insan konforu ve güvenliğiyle ilgili temel kavramlarda ve uygulama niteliklerinde ilkesel düzeyde değişimlere yol açacak bilimsel ve teknolojik bir adımdır.
Robot teknolojisi, çağımız gelişim süreci içinde gelişen birçok bilimsel ve teknolojik olguların, robot adını verdiğimiz teknolojik ürünler üzerinde bütünleşmesi ve uygulamasını içerir.